De ontdekking van de wereldberoemde Amsterdamse grachtengordel
Deel I: Kennismaking met de grachtengordel
Bij het horen van het woord “Amsterdam”, denkt u aan Ajax, Rembrandt’s Nachtwacht, de rosse buurt en Anne Frank, die haar veel gelezen dagboek al onderduikend in het Achterhuis had geschreven.
Denkend aan Anne Frank in Amsterdam, denkt men aan het Anne Frank Museum, welke het meest bezochte museum van het land is. Ah, wij worden warmer. Nu, waar in Amsterdam bevindt zich het Anne Frank Museum? Juist, de Prinsengracht. Doet dit een bel rinkelen? Jawel, er zijn meer grachten dan de Prinsen.
Sterker nog, wij hebben onder meer de Herengracht, Keizersgracht, Prinsengracht en, misschien minder bekend dan de andere, maar zeker niet minder indrukwekkend, de Brouwersgracht. Ook de Singel maakt deel uit van de Amsterdamse grachten. Deze grachten vormen als geheel een van de mooiste locaties in Amsterdam: de grachtengordel.
Laten wij nu teruggaan naar 28 mei 1578, toen het katholieke stadsbestuur werd afgezet en vervangen door een protestantse. Belangrijker nog dan de religieuze aspecten van deze “stadsgreep” is het feit dat de handelseconomie een grote rol begon te spelen in Amsterdam. En ja, de groei van de stad was explosief. Als een gevolg van deze groei kwam de grachtengordel tevoorschijn. En hoe.
Nu, in 2012, kunt u nog steeds de economische en sociale status van Amsterdam gedurende de 17e en Gouden Eeuw aanschouwen.
Omdat er veel te vertellen en ontdekken valt over de grachtengordel, nemen wij u met ons mee op een epische reis door de gehele grachtengordel van Amsterdam. Elke week verschijnt er weer een nieuwe blog, elke week gaan wij door met onze reis en zullen wij meer ontdekken van de grachtengordel, één van de mooiste plekken ter wereld..
De oorsprong van de grachtengordel: de Brouwersgracht en omgeving
Onze reis door de grachtengordel begint bij de Brouwersgracht. Deze gracht markeert de noordwestelijke grens van de grachtengordel en is te zien als de oorsprong van de Singel, Herengracht, Keizersgracht en de Prinsengracht. Vanaf de Brouwersgracht buigen deze grachten zich evenwijdig aan elkaar geleidelijk naar het zuidoosten, maken een drietal flauwe bochten en monden uit in de Amstel.
De Brouwersgracht bevindt zich in het hart van de Jordaan, een wijk die gedurende de 19e en 20e eeuw veel economische en hygiënische problemen kende, daar zich een explosieve groei van de arbeidersklasse voltrok; door de groei van de bevolking waren er te weinig mogelijkheden voor huisvesting. Als gevolg werden de Jordaanse huizen volgestopt met te veel families; het was niet uitzonderlijk wanneer een klein zolderkamertje tien personen huisveste.
Sinds de jaren ’30 is er veel verbeterd (ook op sanitair gebied), het stadsbestuur besloot een nieuw rioleringssysteem aan te leggen in de wijk, hetgeen grote gevolgen had voor de hygiëne in de Jordaan.
Na de Tweede Wereldoorlog besloot het stadsbestuur tevens om de prachtige historische panden in de Jordaan en de bijhorende grachtengordel te restaureren, hetgeen uiteindelijk een ommekeer betekende voor de (groeiende) populariteit van deze wijk.
Tegenwoordig is de Jordaan één van de duurste en populairste wijken van Amsterdam. De wijk staat tevens bekend om haar gezelligheid, met vele authentieke cafeetjes en restaurants, alsmede vele galeries en winkels. Nu terug naar de Brouwersgracht. De gracht dankt haar naam aan het feit dat er in het verleden veel brouwerijen te vinden waren.
Deze gracht markeert de noordwestelijke grens van de grachtengordel en tevens de noordelijke grens van de Jordaan. Het misschien wel de rustigste gracht van de stad, maar zeker ook één van de mooiste.
De Brouwersgracht is makkelijk al lopend te bereiken vanaf het Centraal Station. Wij raden u aan om de gracht af te lopen tot u de Lekkeresluis bereikt; deze brug is zeer herkenbaar en kan worden gezien als de oorsprong van de Prinsengracht. Wanneer u deze brug oversteekt, bent u zeer dicht bij de befaamde Noordermarkt; elke maandag kunt u op deze markt leuke vintage kleding vinden, en elke zaterdag is er een fantastische biologische markt met allemaal heerlijke producten. Naast de Noordermarkt bevindt zich de Noorderkerk, een protestantse kerk waar veel (klassieke) concerten worden georganiseerd.
Boven alles is de Noordermarkt een geschikte plek om te genieten van een lekker kopje koffie, een goed glas wijn of een smakelijke lunch. Café Winkel, welke zich bevindt pal naast de markt, heeft de beste appeltaart van de stad. Wanneer u de Brouwergracht verder afloopt (hij loopt door na het oversteken van de brug) zult u een type pand aantreffen dat typerend is voor de Brouwersgracht; dit is het pakhuis. Deze pakhuizen werden aan de gracht gebouwd als (voorlopige) opslagplek voor goederen die werden afgeleverd en opgehaald per boot. Tegenwoordig worden deze pakhuizen gewoon gebruikt als woning: omdat ze zooi schitterend zijn plegen Amsterdammers een moord om er in te kunnen wonen.
Maar natuurlijk moeten wij onze reis voortzetten, dus laten wij niet te lang blijven rondhangen op deze prachtige gracht. Eet uw lunch op, al genietend van het uitzicht op de Noordermarkt en laten wij dan verdergaan naar de eerste gedeeltes van de Prinsengracht, Keizersgracht, Herengracht en de Singel.
Er valt nog zo veel te ontdekken… Volgende week meer!
